Dat Europa oneindig veel musea telt, weet je natuurlijk allang. Je zult een aantal van de grote, bekendste musea zelfs al wel eens een keer bezocht hebben. Het Louvre in Parijs, het Rijksmuseum in Amsterdam, het Guggenheim in Bilbao of de National Gallery in Londen; stuk voor stuk prachtige gebouwen met een nog mooiere collectie. Maar die musea ken je nou onderhand al wel. Je bent juist benieuwd naar collecties en verzamelingen waarvan je niet wist dat ze bestonden, en die echt uniek zijn. Gelukkig kent Europa ook veel kleinere, maar daarom niet minder bijzondere musea die stuk voor stuk even interessant, uniek en ongewoon zijn. Zoover helpt je graag op weg.

1. CaixaForum in Madrid, Spanje

Foto door Jean-Pierre Dalbéra

Dat het CaixaForum in Madrid een bijzondere plaats is, zie je al van veraf. Het indrukwekkende rode gebouw springt in het oog, net als de enorme muur van planten die ernaast staat, de zogenaamde verticale tuin, met meer dan 15.000 verschillende soorten planten. Het kleurcontrast tussen het rood van het gebouw en de prachtige natuurlijke groene kleuren van de tuin trekt meteen de aandacht; je kunt er eindeloos naar kijken.

En ook van binnen is het gebouw adembenemend. De vaste collectie bestaat uit ongeveer 700 moderne kunststukken, en daarnaast is er altijd een verrassende, interessante wisselende collectie. Dat kan van alles zijn; moderne kunst, maar ook kunst uit de middeleeuwen of Renaissance. Het museum heeft als doelstelling kunst toegankelijker te maken voor iedereen, dus de entree is gratis. Ook worden er regelmatig seminars, workshops en concerten georganiseerd waar iedereen, jong of oud, aan mee kan doen.

2. Munch Museet in Oslo, Noorwegen

De bekendste schilder uit Noorwegen is ongetwijfeld Edvard Munch. Deze invloedrijke schilder doneerde een aantal jaar voor zijn dood in 1944 alle werken die hij nog in zijn eigen bezit had aan de stad Oslo. In 1963 opende het Munch Museet of Munch Museum in Oslo, waarin voor het eerst al deze werken samen te zien waren.

Sinds de opening van het museum is de collectie alleen nog maar gegroeid, mede doordat Edvard’s zus Ingmar ook een aantal werken aan het museum heeft geschonken. Het museum bezit tegenwoordig meer dan de helft van alle werken die Edvard Munch in zijn leven heeft gemaakt. En die mooie en indrukwekkende werken zijn een bezoek meer dan waard.

3. Deutsches Auswandererhaus in Bremerhaven, Duitsland

In Bremerhaven, een Duitse kuststad boven Bremen, ligt het Deutsches Auswandererhaus, oftewel het Duits Emigratiecentrum. Dit museum staat helemaal in het thema van migratie, en dan vooral van emigratie. Dat is niet zo raar; het ligt op plaats die historisch gezien veel te maken heeft gehad met emigrerende groepen Duitsers. Vanuit de nieuwe haven verruilden meer dan 1 miljoen mensen Europa voor Amerika.

In het museum kun je zelf ervaren hoe die reis precies verliep in die tijd. Van de reden van vertrek tot aan de bootreis zelf, alles maak je in het museum zelf mee. Je leert veel over hoe migratieprocessen door de geschiedenis heen zijn veranderd. Het museum is heel interactief, dus ook voor kinderen is het een leuke en leerzame ervaring. Een uniek museum, en dat op maar twee uur rijden vanaf de grens!

4. Ars Aevi in Sarajevo, Bosnië en Herzegovina

Ars Aevi is een museum voor moderne kunst, dat op een bijzondere manier tot stand is gekomen, namelijk tijdens de Bosnische Burgeroorlog, die van 1992 tot 1995 van Sarajevo één groot slagveld maakte. De initiatiefnemers van Ars Aevi zagen hoe musea en andere culturele centra in de stad werden vernield tijdens de vele aanslagen. Zij waren ervan overtuigd dat kunst een belangrijke manier van verzet zou kunnen zijn tijdens de oorlog, en zo onstond Ars Aevi, een ontmoetingsplaats in Sarajevo die tussen het oorlogsgeweld een sprankje hoop vormde voor iedereen die daar behoefte aan had.

Op uitnodiging droegen kunstenaars van over de hele wereld bij aan de collectie van het museum. Tegenwoordig bestaat die vaste collectie uit werken van belangrijke en invloedrijke moderne kunstenaars als Anish Kapoor, Marina Abramović en het Nederlandse duo L.A Raeven, en is het museum een bezoek meer dan waard. Entree is ook tegenwoordig nog steeds gratis.

5. Muzeum Karykatury in Warschau, Polen

Als je altijd moet lachen om de satirische cartoons in de krant, kijk je het Muzeum Karykatury (oftewel het Museum van Karikaturen) in Warschau je ogen uit. In dit unieke museum vind je een verzameling van meer dan 25.000 tekeningen, schilderijen en beelden. Eryk Lipiński, die zelf ook cartoonist was, begon in de jaren 60 met het verzamelen van tekeningen van collega’s, en uit die verzameling is uiteindelijk dit bijzondere museum ontstaan.

Er zijn veel werken van Poolse tekenaars, maar internationale cartoonisten zijn ook zeker vertegenwoordigd. Omdat het museum zo klein is, is er geen vaste tentoonstelling, maar wisselen de werken die je kunt zien steeds. De tentoonstellingen worden ingericht volgens een bepaald thema, of richten zich op één bepaalde cartoonist en zijn of haar invloed.

6. Ars Electronica in Linz, Oostenrijk

Als je een echte technologie- en gadgetfanaat bent, moet je in Oostenrijk zijn, en wel in Linz, een stad in het noorden van het land. Hier staat namelijk het Ars Electronica Center, een modern gebouw dat niet voor niets ook wel het ‘museum van de toekomst’ wordt genoemd. Hier vind je namelijk alles wat te maken heeft met innovatie, technologie en wetenschap.

De verschillende tentoonstellingen en laboratoria zijn allemaal net zo interessant, en je kunt er van alles ontdekken, of je nu geïnteresseerd bent in de ruimtevaart of in natuurkunde. Ook voor kinderen zijn er verschillende ontdekplekken waar ze spelenderwijs meer te weten komen over technologische uitvindingen. Een groot, uniek museum waar je eindeloos rond kunt dwalen.

7. Röda Sten Konsthall in Göteborg, Zweden

Efterklang – reverberations Röda Sten Konsthall Göteborg

Röda Sten is eigenlijk meer een culturele ontmoetingsplaats dan een echt museum, maar het is zo’n bijzondere plek dat het niet in dit lijstje mag ontbreken. Het gebouw aan het water van de Göta älv in Göteborg is een bijzondere locatie voor verschillende eigentijdse tentoonstellingen, van fotografie tot videokunst en van dans tot theater. Bijzonder is de Tunnel Tales ruimte; een oude voetgangerstunnel die is omgetoverd tot een ruimte waar verschillende geluidskunstwerken te horen zijn.

Workshops volgen, kunst kijken en tot diep in de nacht dansen; waar je ook zin in hebt, bij Röda Sten kan het allemaal. Er is een restaurant waar je heerlijk kunt lunchen, en in de zomer kun je aan de kade genieten van een drankje in de zon. Mensen van allerlei leeftijden, achtergronden en culturen komen hier samen, dus je voelt je al snel op je plek.

8. De Tower of London in Londen, Verenigd Koninkrijk

Er zijn weinig gebouwen die zo’n rijke geschiedenis hebben als de Tower of London in de Engelse hoofdstad. Dit kasteel werd al in de elfde eeuw gebouwd, en heeft sindsdien ontelbaar verschillende functies gehad: het is onder andere gebruikt als wapenarsenaal, schatkamer en woonhuis. Maar het indrukwekkende bouwwerk is misschien nog wel het meest bekend als gevangenis en martelkamer, en om de eeuwenoude legende van de raven die er rondvliegen.

Tegenwoordig kun je in de Tower de Engelse kroonjuwelen bekijken. Maar dat is nog niet alles; je kunt het hele gebouw verkennen en alles leren over de interessante geschiedenis en de rol die het door de jaren heen heeft gespeeld in de Engelse politiek. Kijk ook even goed rond of je de raven ziet vliegen. Volgens de legende valt het koninkrijk zo gauw ze de Tower verlaten…

9. Museum of Broken Relationships in Zagreb, Kroatië

In Zagreb in Kroatië vind je een wel heel bijzonder museum. Het Museum of Broken Relationships is, zoals de naam eigenlijk al een beetje weggeeft, helemaal gewijd aan het einde van relaties. Het museum is ontstaan toen producer Olinka Vištica en beeldhouwer Dražen Grubišić na een relatie van vier jaar uit elkaar gingen. Bij het verdelen van de spullen grapten ze tegen elkaar dat het best een leuk idee zou zijn om een museum te beginnen waarin ze zulke dingen konden verzamelen.

Drie jaar later werd die grap werkelijkheid; na het verwerken van het einde van hun relatie besloten de twee samen alsnog dat museum te beginnen. Sinds 2010 kun je er voorwerpen bewonderen die overgebleven zijn uit verbroken relaties. Je ziet er de meest uiteenlopende dingen: van hakbijlen tot trouwjurken, maar allemaal vertellen ze hetzelfde verhaal van een uitgedoofde liefde. Een beetje triest, maar vooral heel erg mooi.

10. Het Letterenhuis in Antwerpen, België

Echte boekenwurmen hoeven niet verder te reizen dan Antwerpen, waar het Letterenhuis zich bevindt. Dit museum is geheel gewijd aan literatuur, en dan met name de literatuur die afkomstig is uit Vlaanderen. Dat Vlaanderen veel goede schrijvers heeft voortgebracht wist je misschien allang, maar dat wordt in dit prachtige museum nog extra duidelijk.

De vaste tentoonstelling, die in het thema staat van 200 jaar Vlaamse literatuur, laat je de handschriften van de grote Vlaamse meesters zien, en je kunt een kijkje nemen naar het schrijfproces van auteurs als Hugo Claus en Tom Lanoye. Ze dragen zelf op video hun werk voor, en Vlaamse auteurs van deze tijd vertellen je over hun invloeden en favoriete werken. Ook worden er regelmatig lezingen georganiseerd tegen kleine prijsjes, dus er is altijd iets te doen.

11. Het Kattenkabinet in Amsterdam, Nederland

Ook ons eigen koude kikkerlandje barst van de vreemde en bijzondere musea. Het Kattenkabinet is daar mijn favoriete voorbeeld van. Aan de naam kun je natuurlijk al wel raden waar dit museum over gaat. Het is gevestigd aan de Herengracht in Amsterdam, en puilt uit van de kattenkunst. Schilderijen, tekeningen, beeldhouwwerken, je kunt het zo gek niet bedenken of het staat er in kattenvorm.

Maar vergis je niet, het zijn echt niet alleen maar kitscherige schilderijen van witte pluizige katers op roze kussentjes. Er hangen schilderijen van grote kunstenaars als Pablo Picasso, Corneille en zelfs Rembrandt. En ook het herenhuis waarin het museum is gevestigd is prachtig.

Met deze lijst bijzondere musea zie je Europa van een heel andere kant. De grote, bekende musea zijn natuurlijk ook super mooi en blijven zeker de moeite waard, maar het is ook wel eens leuk om op plekken te komen die bijna niemand kent! Ken jij nog andere bijzondere musea in Europa, waar maar weinig mensen vanaf weten? Laat het me weten in een reactie!