Mijn allereerste vlucht, naar Athene op mijn zestiende, vond ik maar niks. Ik wist totaal niet wat ik moest verwachten, en het feit dat we in een enorme onweersbui terecht kwamen maakte de ervaring er niet bepaald prettiger op. Ik zat behoorlijk gespannen in mijn vliegtuigstoel! Maar toen ik eindelijk het Parthenon in het echt zag, was ik de reis al snel weer vergeten. De zenuwen waren het meer dan waard geweest!

En hoe vaker ik vloog, hoe minder bang ik werd, en hoe meer het me lukte om van de vliegreis te genieten. Tegenwoordig stap ik super relaxed het vliegtuig in, en vind ik vliegen zelfs leuk geworden. Mijn vliegangst overwinnen ging vrij makkelijk, omdat ik eigenlijk nooit echt bang ben geweest.

Maar voor sommige mensen blijft vliegen een ontzettend akelige ervaring. Eén van mijn beste vriendinnen had zo’n ontzettende vliegangst dat ze gewoon niet meer met het vliegtuig op vakantie durfde. Zonde, want zo zou ze haar droomreis naar Bali nooit meer kunnen maken. Gelukkig is het haar gelukt om haar vliegangst te overwinnen, en is die droomvakantie inmiddels geboekt. In plaats van bang te zijn, kan ze nu niet meer wachten om die vlucht te maken. Wil jij ook eindelijk die vliegangst overwinnen? Hoe je dat doet lees je hier!

Je vliegangst overwinnen is makkelijker dan je denkt!

In Nederland is dr. Lucas van Gerwen de absolute autoriteit als het aankomt op vliegangst overwinnen. Deze psycholoog en piloot is op het onderwerp vliegangst gepromoveerd, en weet dus als geen ander wat je moet doen om relaxed in het vliegtuig te kunnen stappen. In zijn boek Over vliegangst en hoe je ervan afkomt geeft hij handige tips. Als je de volgende stappen steeds blijft herhalen, zul je zien dat vliegen een stuk makkelijker wordt. Voor je het weet stap je met het grootste gemak in het vliegtuig naar New York, Sydney of Kaapstad!

Tip 1: Vliegangst overwinnen? Verdiep je in de techniek

Veel mensen die het is gelukt om hun vliegangst te overwinnen, zullen je vertellen dat het heel erg helpt om te weten hoe het vliegtuig precies in elkaar zit. In veel gevallen is iemand met vliegangst vooral bang dat het vliegtuig neer gaat storten, en als je er dan eenmaal achter komt dat dat niet zo maar kan gebeuren, ben je dus minder bang dat je zelf fysiek in gevaar bent.

Dr. Lucas van Gerwen zegt dat mensen die vliegangst hebben, vaak alleen maar luisteren naar sensatieverhalen over andere vluchten die misliepen. Dat deze verhalen vaak sterk overdreven worden, horen ze niet. Feitelijke basisinformatie, zegt hij, “ontkracht mythen sensatiebeluste onzin en spookverhalen. Met feitelijke informatie over de luchtvaart zet je al een stap in de goede richting.”

Verdiep je dus in het hoe en wat van de vlucht. Hoe kan het dat vliegtuigen in de lucht blijven hangen? Hoe komen ze vooruit? Hoe hard gaan ze, hoe hoog vliegen ze, en hoe gaat het vliegen er in de praktijk aan doen? Wat kan en doet de piloot allemaal? Hoe wordt er omgegaan met turbulentie en andere factoren die het vliegen beïnvloeden? Allemaal informatie die je gewoon op internet kunt vinden, of die je leert door bijvoorbeeld een boek te lezen of een documentaire te kijken.

Ook bieden veel luchtvaartmaatschappijen deze informatie aan in cursussen, of op hun eigen website. Op de blog van KLM, bijvoorbeeld, laat Michiel van Dorst, de Executive Vice President, je door middel van filmpjes zien hoe het er in de cockpit aan toe gaat, bijvoorbeeld tijdens een vlucht naar Hawaii. Hij laat onder andere zien hoe de automatische piloot werkt en hoe een landing in het donker precies in zijn werk gaat. Verder staat de blog vol met andere informatieve berichten, bijvoorbeeld over hoe de straalmotoren van KLM getest worden, of over wat er precies met je oren gebeurt tijdens een vlucht.

Als je eenmaal snapt dat turbulentie helemaal geen gevaar vormt, of dat piloten overal op voorbereid zijn en precies weten wat ze in alle mogelijke situaties kunnen of moeten doen, zul je merken dat vliegangst overwinnen meteen een stuk makkelijker wordt. Je weet nu immers waar alle geluiden vandaan komen, en dat het vliegtuig niet door magische krachten, maar door de natuurwetten in de lucht wordt gehouden!

Tip 2: Probeer te ontspannen

‘Probeer te ontspannen’, dat is lekker makkelijk gezegd. Als je super zenuwachtig bent is ontspannen wel het laatste waar je toe in staat bent, denk je misschien. Toch is deze tip ontzettend belangrijk om je vliegangst te overwinnen.

Als  we het hebben over ‘ontspannen’, bedoelen we voornamelijk je spieren en de rest van je lichaam. Volgens dr. Lucas van Gerwen is niet alleen je gevoel heel bepalend voor de fysieke houding die je aanneemt, maar is het omgekeerde ook waar: de houding die je aanneemt met je lichaam draagt bij aan je gemoedstoestand. En een goede gemoedstoestand is van levensbelang om je vliegangst te overwinnen. Van Gerwen zegt: “Iedere fysiotherapeut zal ogenblikkelijk beamen hoe belangrijk een goede houding is voor je gestel en iedere psycholoog zal onderschrijven dat je je in mentaal opzicht beter voelt als je houding goed is.”

Hoewel mentale ontspanning misschien moeilijk te regelen valt, kun je er wel aan bijdragen door je dus lichamelijk zo veel mogelijk te ontspannen. Probeer gewoon eens zo relaxed mogelijk in die vliegtuigstoel te gaan zitten. Dat betekent: niet krampachtig vasthouden aan je armleuningen, je schouders ontspannen, je handen niet tot vuisten ballen en je niet verzetten tegen de bewegingen van het vliegtuig. Deze bewegingen maak je misschien instinctief als je zenuwachtig of bang bent, maar als je je ervan bewust wordt dat je het doet, kun je je erop richten deze houdingen te corrigeren.

In de psychologie zijn er verschillende oefeningen ontwikkeld om ervoor te zorgen dat je je lichaam compleet ontspant. Volgens dr. van Gerwen is de “progressieve relaxatie” daarvan de beste. Dit is een oefening waarbij je je aandacht één voor één op de verschillende delen van je lichaam focust, zodat uiteindelijk je hele lichaam ontspant. Deze oefening voer je zittend uit en moet je oefenen, dus het is verstandig dit een aantal keer per week te doen, ook al voel je je op dat moment misschien helemaal niet gespannen. Zo went je lichaam vast aan het idee, en wordt het makkelijker als je eenmaal in het vliegtuig zit.

Door goed op je houding te letten en je te ontspannen zul je merken dat je meteen wat comfortabeler in je vliegtuigstoel zit. En ook in het vliegtuig zelf en tijdens de reis erheen kun je de oefening een aantal keer uitvoeren. Als je deze oefening goed volhoudt, ben je veel minder moe als je landt, omdat je niet zo veel energie hebt verspild aan het onnodig aanspannen van je spieren. Zo kun je dus meteen genieten van die prachtige Mexicaanse stranden! Je vliegangst overwinnen voor een fijne vakantie begint met lichamelijke ontspanning.

Tip 3: Let op je ademhaling

Bij het goed ontspannen van je lichaam speelt je ademhaling een hele belangrijke rol. Door goed, bewust adem te halen kom je makkelijker in die ontspannen houding terecht, en dat werkt dan op zijn beurt weer mee aan je gemoedstoestand! Als je goed op je ademhaling let zul je merken dat het je sneller lukt je vliegangst te overwinnen.

Hoe zit dat dan precies? Het draait allemaal om zuurstof. Iedereen weet dat we zuurstof nodig hebben om in leven te blijven. Daarom kunnen wij, de mens, onze adem ook niet zo gek lang inhouden. Die zuurstof wordt voor een groot deel omgezet in energie, en die hebben we natuurlijk weer nodig om onze spieren te kunnen bewegen en onze hersenen te laten draaien.

Als je te weinig zuurstof binnen krijgt, ervaar je al snel een gevoel van benauwdheid, en word je meteen een stuk onrustiger. Volgens dr. Lucas van Gerwen gaan we, als we in een vliegtuig zitten, automatisch sneller en oppervlakkiger ademen. Dat komt doordat de samenstelling van de lucht op die grote hoogte anders is dan wat we normaal gesproken gewend zijn. Gek genoeg gaan we dan automatisch sneller ademhalen, wat dan weer voor een benauwd gevoel zorgt.

En ook als je zenuwachtig of bang bent, is je ademhaling vaak gejaagd en oppervlakkig. Mensen met vliegangst hebben het in een vliegtuig vaak dus dubbel benauwd! Dit draagt natuurlijk alleen maar meer bij aan het bange gevoel. Wil je je vliegangst overwinnen? Dan is het ontzettend belangrijk dat je goed op je ademhaling let.

Een snelle, oppervlakkige ademhaling, als je zenuwachtig of bang bent, vindt hoog in de borstkas plaats. Het is belangrijk om te weten dat het niet gevaarlijk is om zo te ademen. Je zuurstoftoevoer is dus niet in gevaar, maar het ademen in de borst kan wel bijdragen aan je gevoelens van angst. Voor een rustigere ademhaling zorg je dat de lucht verplaatst wordt naar je buik. Als je je hand op je buik legt kun je dat makkelijk zien. Gaat je hand duidelijk op en neer als je goed, diep ademhaalt? Dan gebruik je je longen volledig en adem je in met buikademhaling.

Als je bang of zenuwachtig bent, doe je hetzelfde en adem je rustig en diep in door je neus. Hou je adem drie seconden vast en adem vervolgens rustig uit door je mond. Wacht weer drie tellen voor je inademt, en herhaal de oefening. Deze ontspannende oefening werkt door op je hele lichaam; je spieren ontspannen, je hart klopt minder snel en je raakt minder snel in paniek.

Het is dus de bedoeling dat je je goed op je ademhaling gaat concentreren. Ademhalen is eigenlijk een reflex waar je nooit over na hoeft te denken, dus als je dat ineens wel gaat doen, kan dat in het begin een beetje onwennig zijn. Schrik dus niet als het even vreemd aan voelt; je merkt snel genoeg dat het focussen op je ademhaling een hele prettige oefening is om je vliegangst te overwinnen.

Tip 4: Verander je denkwijze

Ook dit is weer zo’n tip waarvan je in de eerste instantie misschien denkt: makkelijker gezegd dan gedaan. Je denkwijze veranderen, wat houdt dat dan precies in? Dr. Lucas van Gerwen noemt een voorbeeld: “Als jij denkt dat de stewardess zo snel door het gangpad loopt omdat er iets mis is met het vliegtuig, zul je je niet lekker voelen. Maar bedenk je dat zij haast heeft omdat ze nog taxfree-artikelen wil verkopen, dan zit je vermoedelijk al een stuk rustiger.”

Onze verbeelding neemt af en toe wel eens een loopje met het rationele deel van onze hersenen. Angst is in principe een gezonde, natuurlijke reactie; het zorgt ervoor dat we gevaar uit de weg gaan en onszelf als het ware in bescherming nemen. Maar angst maakt geen onderscheid tussen onze verbeelding en de werkelijkheid. Je kunt net zo bang zijn voor iets wat je jezelf indenkt, als voor een echt gevaar dat voor je neus staat.

Gelukkig is er een hoop onderzoek gedaan naar hoe je zelf op een bewuste manier dat onderscheid wél kunt maken. Uit dat onderzoek komt naar voren dat angst voortkomt uit irrationele en onlogische gedachten die je niet los kunt laten. Door dat doemdenken kom je in een soort van vicieuze cirkel terecht: je gedachten versterken je angst, die angst versterkt je bange gedachten, enzovoorts.

Richt je aandacht dus eens op je negatieve, angstige gedachten. In hoeverre zijn die gebaseerd op vaststaande feiten? Is het wel echt waar wat je denkt? En zijn die gedachten bevorderlijk voor het overwinnen van je vliegangst? Zo niet, dan moet je op zoek naar een alternatieve gedachte, die wel op de werkelijkheid is gebaseerd en waar je niet angstig van wordt. Net zoals in het voorbeeld van de stewardess.

Hier komt ook de kennis die je inmiddels hebt verzameld over de werking van het vliegtuig weer bij kijken. Deze kennis helpt je om onlogische gedachten in je hoofd te weerleggen. Als er bij turbulentie bange gedachten over neerstorten tevoorschijn komen, kun je die heel makkelijk tegenspreken, want je weet nu dat turbulentie niet gevaarlijk is. Zo werk je langzamerhand aan je denkwijze, en wordt vliegangst overwinnen steeds makkelijker.

Met deze vier tips, afkomstig van een echte expert, wordt vliegangst overwinnen je een stuk makkelijker gemaakt. Voor je het weet zit je super ontspannen in het vliegtuig op zoek naar je volgende vakantiebestemming. Trouwens ook belangrijk: blijf vliegen! Oefening baart kunst, ook als het op vliegangst overwinnen aankomt. En ach, het is natuurlijk ook helemaal geen straf om naar Spanje, Italië of Malta te ‘moeten’ vliegen!

Hoe ben jij over je zenuwen voor het vliegen heen gekomen? En waar gaat jouw volgende vliegreis naartoe?

Laat het me weten in een reactie!