Redactie - 15 maart 2019
Je zit in het vliegtuig. Het is een lange vlucht. Je hebt weinig bewegingsruimte en alle tijd om na te denken. En zo vallen plotseling de kleinste details op in je beperkte beweegomgeving. Waarom zit er een minuscuul gaatje in het vliegtuigraam? Geen paniek, dankzij dit kleine gaatje wordt de luchtdruk tussen de ramen in balans gebracht.
Allereerst: don’t panic! Het zit daar namelijk met een reden. Om een beetje te begrijpen hoe of wat, moet je eerst weten dat tijdens het vliegen de luchtdruk in het vliegtuig anders is dan op de grond. Hoe hoger in de lucht, hoe lager de luchtdruk van buitenaf. Volgens een artikel in het NRC is de lucht op tien kilometer hoogte heel ijl. En bedraagt de luchtdruk niet meer dan een kwart atmosfeer. Binnen in de cabine wordt de luchtdruk gereguleerd tot een veilig niveau, net iets meer dan één atmosfeer. Deze gereguleerde luchtdruk heeft effect op je lichaam. Zo kunnen je darmen gaan opspelen, bijvoorbeeld. En het schijnt dat je smaakpapillen tot wel dertig procent minder goed werken. Maar goed, daar gaat het nu niet om. Waar het wel om gaat, is dat er hoog in de lucht verschil in luchtdruk ontstaat tussen binnen en buiten. Er komt grote spanning op de ramen te staan. En de buitenkant van het raam vangt die weerstand op.
Het volgende dat je moet weten, is dat vliegtuigraampjes bestaan uit drie lagen. De binnenste laag, middelste laag en buitenlaag. De buitenlaag is 12 millimeter dik en vangt dus luchtdruk op. De binnenlaag, van 4 millimeter, is een bescherming tegen barsten of beschadigingen door vliegtuigpassagiers. Verder heeft die binnenlaag eigenlijk geen functie. Behalve dan het feit dat je er tegenaan kunt slapen met een kussentje. ‘Het binnenste raampaneel wordt het scratch panel genoemd. Het is ter bescherming van het raam, krassen met sleutels of andere voorwerpen‘, zegt Joris Melkert, luchtvaartingenieur van de TU Delft, in het NRC-artikel. Het is vooral de middelste laag die een sleutelfunctie heeft. Daar zit namelijk het gaatje in. En dankzij dit kleine gaatje wordt de luchtdruk tussen de ramen in balans gebracht.
Dit ventilatiegaatje is dus een soort veiligheidsbarrière die ervoor zorgt dat de buitenste laag de druk aankan en niet barst. Kortom, de gaatjes zorgen ervoor dat de druk op de ramen vermindert en er minder spanning op het buitenste raampje staat. Daarnaast zorgt het er ook voor dat vocht gereguleerd wordt. Als er namelijk vocht tussen de buitenkant en middendeel komt, dan kan dat er via het gaatje weer uit. Daarmee voorkom je dat de ramen bevriezen of beslaan. De sandwich van al die lagen plastic werkt ook als isolatie van het motorlawaai en de temperaturen buiten het toestel. Want op tien kilometer hoogte kan het zomaar min zes graden zijn.